5651 sayılı kanun nedir, kimleri kapsıyor? Sosyal medya ve internet haberciliği kanunu cezaları neler?

Sansüre ve çok sayıda cezaya yol açacağı gerekçesi ile eleştirilen ve tartışma konusu olan sosyal medya ve internet haberciliğine ilişkin düzenlemeleri içeren yasa teklifi TBMM Adalet Komisyonu'nda kabul edildi.

Tasarı içerisinde 'internet haber sitesi', 'İletişim Başkanı', 'İletişim Başkanlığı', 'Basın Kartı Komisyonu', 'medya mensubu', 'enformasyon görevlisi' gibi ifadelerin tanımı da düzenleniyor. Bu şekilde internet haber siteleri de süreli yayın kapsamına alınacak.

İnternet haber sitelerinde, faaliyet gösterdiği iş yeri adresi, ticari unvanı, elektronik posta adresi, iletişim telefonu ve elektronik tebligat adresi, yer sağlayıcısının adı ve adresi, kendilerine ait internet ortamında kullanıcıların ana sayfadan doğrudan ulaşabileceği şekilde ve "iletişim" başlığı altında bulundurulması zorunlu olacak.

Haber tarihi ve güncellenme tarihleri her erişildiğinde değişmeyecek şekilde belirtilecek.

Basın duyurularının ve yargı organlarınca verilen yayın yasağı kararları için beyannameler artık Cumhuriyet Başsavcılığı yerine Basın İlan Kurumu'na verilecek. Basın İlan Kurumu yayımın durdurulmasını hemen talep edebilecek. Bu değişikliğin işlemlerin daha hızlı ve etkin olması için yapıldığı ileri sürülüyor.

Peki 5651 sayılı kanun nedir, kimleri kapsıyor? Sosyal medya ve internet haberciliği kanunu cezaları neler? İşte detaylar...

5651 sayılı kanun nedir, kimleri kapsıyor?

5651 sayılı İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanun, internet ortamındaki içerik sağlayıcı, yer sağlayıcı, erişim sağlayıcı ve toplu kullanım sağlayıcıların yükümlülük ve sorumlulukları ile internet ortamında işlenen belirli suçlarla içerik, yer ve erişim sağlayıcıları üzerinden mücadeleye ilişkin esas ve usulleri düzenlemektir.

5651 sayılı Kanunu’na eklenen ek madde 4 uyarınca Türkiye’den günlük erişimi bir milyondan fazla olan yurt dışı kaynaklı sosyal ağ sağlayıcılarının (“Yabancı Sosyal Ağ Sağlayıcı”) en az bir yetkili kişiyi Türkiye’de temsilci olarak belirlemesi zorunlu hale getirilmiştir. Temsilci, temel olarak yetkili makamlar tarafından gönderilecek iletişimlerin gereğinin yerine getirilmesini ve bireyler tarafından 5651 sayılı Kanun kapsamında yapılacak başvuruların cevaplandırılmasını sağlayacaktır. Temsilcinin Türkiye’de yerleşik bir tüzel kişi veya Türk vatandaşı bir gerçek kişi olması gerekmektedir.

Yabancı Sosyal Ağ Sağlayıcılar, ayrıca temsilcilerinin kimlik ve iletişim bilgilerini Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu’na (BTK) bildirecek, iletişim bilgileriniyse kolayca görülebilecek ve doğrudan erişilebilecek bir şekilde internet sitelerinde bulunduracaklardır.

Temsilci belirleme ve bildirme yükümlülüğünün ihlali kademeli olarak ağırlaşan yaptırımlara bağlanmıştır. Buna göre öncelikle temsilci belirlemeyen ve bildirmeyen Yabancı Sosyal Ağ Sağlayıcılarına BTK tarafından bir bildirim yapılacaktır. Bildirimden sonra ihlalin devam etmesi halinde ise sırasıyla aşağıdaki yaptırımlar uygulanacaktır:

1. Bildirimden itibaren 30 gün içinde yükümlülüğün yerine getirilmemesi halinde 10.000.000 TL idari para cezası verilecektir.

2. İdari para cezasının tebliğinden itibaren 30 gün içinde yükümlülüğün halen yerine getirilmemesi halinde ilaveten 30.000.000 TL idari para cezası uygulanacaktır.

3. İkinci kez verilen idari para cezasının tebliğinden itibaren 30 gün içinde yükümlülüğün halen yerine getirilmemesi hâlinde Türkiye’de mukim vergi mükelleflerinin ilgili Yabancı Sosyal Ağ Sağlayıcılarına yeni reklam vermesi yasaklanacaktır.

4. Reklam yasağı kararının verildiği tarihten itibaren 3 ay içinde yükümlülüğün halen yerine getirilmemesi halinde ilgili Yabancı Sosyal Ağ Sağlayıcılarının internet trafiği bant genişliğinin %50 oranında daraltılması için BTK tarafından sulh ceza hâkimliğine başvurulabilecektir.

5. Bant genişliğinin daraltılmasına ilişkin hakim kararının uygulanmasından itibaren 30 gün içinde yükümlülüğün halen yerine getirilmemesi halinde ise bant genişliğinin %90 oranına kadar daraltılması için BTK tarafından tekrar sulh ceza hakimliğine başvurulabilecektir.

Sosyal medya ve internet haberciliği kanunu cezaları neler?

Yayından çıkarma taleplerinin yanıtlanması

Yabancı Sosyal Ağ Sağlayıcıları, 5651 sayılı Kanun’un içeriğin yayından çıkarılmasına ilişkin 9. ve özel hayatın gizliliğine ilişkin 9/A. maddeleri kapsamında ilgili kişilerden aldıkları talepleri, talepten itibaren en geç 48 saat içerisinde cevaplamakla yükümlü kılınmışlardır. Bu yükümlülüğü yerine getirmeyen sosyal ağ sağlayıcılara BTK tarafından 5.000.000 TL idari para cezası uygulanacaktır.

Raporlama yükümlülüğü

Yabancı Sosyal Ağ Sağlayıcıları, kendilerine bildirilen içeriğin çıkarılması ve/veya erişimin engellenmesi kararlarının uygulanmasına ve doğrudan ilgili kişlierden aldıkları taleplere ilişkin istatistiksel ve kategorik bilgileri içeren Türkçe hazırlanmış raporları 6 aylık dönemlerle BTK’ya bildirecektir. Doğrudan ilgili kişilerden alınan taleplere ilişkin rapor, kişisel verilerden arındırılmak suretiyle sosyal ağ sağlayıcının kendi internet sitesinde de yayımlanacaktır. Bu yükümlülüklerini yerine getirmeyen sosyal ağ sağlayıcılara BTK tarafından 10.000.000 TL idari para cezası uygulanacaktır.

Kullanıcı verilerinin Türkiye’de barındırılması

Değişiklik Kanunu, çoğunlukla içerik çıkarma ve erişim engelleme taleplerine yönelik olsa da kişisel verilerin korunmasına ilişkin kritik bir hükmü de içerisinde barındırmaktadır. Buna göre Yabancı Sosyal Ağ Sağlayıcıları, “Türkiye’deki kullanıcıların verilerini Türkiye’de barındırma yönünde gerekli tedbirleri alacaktır”.

Sosyal ağ sağlayıcılara uygulanacak idari para cezaları

5651 sayılı Kanun’un 8. ve 8/A. maddeleri kapsamındaki içeriğin çıkarılması ve erişimin engellenmesi kararlarına uyulmaması durumunda Yabancı Sosyal Ağ Sağlayıcılarına uygulanacak idari para cezaları 1.000.000 TL, 8 ve 9. maddeleri kapsamındaki kararlara uyulmaması halinde uygulanacak adli para cezaları ise 50.000 gün (azami 5.000.000 TL) olarak belirlenmiştir. İdari para cezasını gerektiren ihlallerin bir yıl içinde her bir tekrarında, cezalar bir kat artırılarak uygulanacaktır.