Türkiye’de son yıllarda emekli maaşları ile ilgili olarak yapılan tartışmalarda en fazla duyulan kavramlardan birisi de kök maaş oluyor. Kök maaş çok sayıda emeklinin maruz kaldığı bir durum oluyor. Esasında kök maaş ile beraber en düşük emekli maaşı şeklinde bir sistem de oluştu. Ancak tüm bu sisteme neşter vurulmaya hazırlanılıyor.
KÖK MAAŞ NEDİR?
Emekliler için kök maaş devlet desteği olmayan aylık olarak tanımlanabilir. Emekli maaşları çok düşük kalınca devlet desteği ile bu maaşlar en düşük emekli maaşı tutarına eşitleniyor. Bu aradaki fark ise Hazine tarafından ödeniyor. Yani bir emeklinin kök maaşı 12.000 TL olabilir ama kendisine 14.469 TL tutarında en düşük emekli maaşı ödeniyor. Bu arada bulunan fark tutarı ise Hazine tarafından finanse ediliyor. Bu emekliye maaş zammı verilecek ise hesaplama 14.469 TL’den değil 12.000 TL üzerinden yapılıyor.
EN DÜŞÜK EMEKLİ MAAŞI ADALETSİZLİK YARATIYOR
En düşük emekli maaşı adı altında uygulanan sistem emeklilerin büyük bir kısmının tek maaş almasına neden oluyor. Bu şekilde 5-6 milyon emekli aynı tutarda maaş ödemesi alıyor. Bu kişilerin çalışırken ödemiş oldukları primin pek bir önemi kalmıyor. Mevcut çalışanlar da maaş farkı olmayacağı için primlerini asgari ücret seviyesinden SGK’ya ödenmesini sağlıyorlar. Burada kaybeden ise SGK oluyor ve kayıt dışı artıyor. Bundan dolayı en düşük emekli maaşı sisteminin sonlandırılması hedefleniyor.
SİSTEM SONA ERECEK
En düşük emekli maaşının sona erebilmesi için düşük kök maaşa sahip olan emeklilerin seyyanen zam ile aylıklarının yükseltilmesi gerekiyor. Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın yapmış olduğu son değerlendirmede emeklilere sürekli olarak bu Hazine desteğinin verilmesi yerine bir defa seyyanen zam yapılarak sorunun çözülmesi isteniyor. Adaletsizlik olmaması için ise kademeli bir zam uygulanması konusunda fikir birliğine varıldı.
Ankara kulislerine yansıyan bilgilere göre Temmuz ayında emeklilere normal maaş zamlarının yanında bir de seyyanen zam verilecek. Bu seyyanen zam düşük maaşı olanlara fazla, yüksek emekli maaşı olanlara az olacak uygulanacak. Bu şekilde emekli maaşları adaletli bir dengeye ulaşacak. Böylece en düşük emekli maaşı sistemi sona erecek ve Hazine düşük emekli maaşlarını en düşük emekli maaşına yükseltmek için her ay destek vermek zorunda kalmayacak. Bu sistem için Cumhurbaşkanı Erdoğan’a bir rapor sunulup onayının alınması bekleniyor.
