Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluş yıl dönümüne özel ülkemizin dört bir yanında çeşitli etkinlikler düzenleniyor. Hem hafta sonunu değerlendirmek hem de Cumhuriyet Bayramı kapsamında tarihi bir gezi yapmak isteyenlerin müze araştırmaları devam ederken ülkemizin köklü tarihine tanıklık edilecek bir müzeyi Haberankara.com okurları için derledik.
Darphane ve Damga Matbaası Genel Müdürlüğü'nün Balmumcu'daki binasında yer alan Darphane Müzesi'nde sergilenen Cumhuriyet'in ilk dönemine ait paraları görüntüledi. Türkiye Cumhuriyeti'nin 100. yılı kapsamında kapılarını açan Darphane Müzesi resmen bir tarihi gözler önüne serdi.
ANTİK YUNAN'DAN ORTA ÇAĞ AVRUPASI'NA, OSMANLI DÖNEMİNDEN CUMHURİYET'E KADAR ESERLERLE DOLU
Antik Yunan'dan Orta Çağ Avrupası'na, Osmanlı döneminden Cumhuriyet'e kadar yaklaşık 13 bin eserin bulunduğu müzede, çok kıymetli para, madalya ve nişanlar yer alırken, Atatürk dönemine ait banknotlar da dikkati çekiyor. 1467 yılında kurulan ve önceleri Darphane-i Amire olarak adlandırılan Darphane ve Damga Matbaası Genel Müdürlüğünün müzesinde Atatürk dönemine ait Osmanlıca, Fransızca ve Türkçe yazıların bulunduğu banknotlar, ziyaretçileri, Cumhuriyet döneminin ilk yıllarına götürüyor.
CUMHURİYET DÖNEMİ İLK BANKNOTLAR LONDRA'DA BASILIYOR
Cumhuriyet'in ilk 15 yılına ait kağıt paralar arasında, Fransız matbaa şirketi Thomas De La Ruse Company tarafından 1925'te Londra'da basılarak Ankara'ya gönderilen Osmanlıca ve Fransızca yazılı banknotlar yer alıyor. Bu paralar, Atatürk'ün emriyle basılan ilk banknotlar olarak dikkati çekiyor. 1925 sonunda Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde kabul edilen "Mevcut Evrak-ı Nakdiyenin Yenileriyle İstibdaline Dair Kanun" ile basılan Türkiye Cumhuriyeti'nin banknotları arasında 1 lira, 5 lira, 10 lira, 500 lira ve 1000 liralık banknotlar bulunuyor. Banknotların en üstünde Osmanlıca olarak Türkiye Cumhuriyeti yazarken, Maliye Vekili Mustafa Abdulhalik imzalı bu paralar Ali Sami Boyar tarafından tasarlanan 1. emisyon banknotlar olarak öne çıkıyor.
İLK BANKNOTLAR, FARKLI FOTOĞRAFLARI İLE DİKKATİ ÇEKİYOR
Harf Devrimi öncesi basılan 1. emisyon paralar, üzerlerindeki farklı fotoğraflarla dikkati çekiyor.
- 1 Türk lirasının ön yüzünde 1. TBMM Binası, Ankara Kalesi ve kara sabanla çift süren bir köylünün fotoğrafı yer alırken, arka yüzünde eski başbakanlık binası bulunuyor.
- 5 liranın ön yüzünde kurt figürü, arka yüzünde ise Ankara'nın Yenimahalle ilçesinde bulunan ve 1922 yılında Anadolu Selçuklu sultanlarından I. Alaeddin Keykubad adına Kızılbey tarafından yaptırılan Akköprü yer alıyor.
- 10 liranın önünde kurt figürü, arkasında Ankara Kalesi'nden bir kare bulunuyor.
- 100 liranın ön yüzünde Atatürk portresi, arka yüzünde ise Anadolu'dan bir köy resmi kullanılıyor.
- 500 liranın önünde Sivas Gök Medrese, dış yüzünde ise Sivas'tan genel bir fotoğraf yer alıyor.
Banknotların en büyüğü olan 1000 lirada ise ön yüzünde hilal içerisinde Atatürk portresi, dış yüzünde Sakarya demir yolu hattı bulunuyor.
PARA BASMA YETKİSİ TCMB'YE GEÇİYOR
Darphane Müzesi'nde 1928 Harf Devrimi sonrasında basılan 2. emisyon kağıt paraların replikaları da yer alıyor. 3 Ekim 1931'de Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasının (TCMB) kurulmasıyla para basma yetkisi Osmanlı Bankasından TCMB'ye geçiyor.
Merkez Bankasının piyasaya sunduğu ikinci emisyon kağıt paralar sadece Türkçe Latin harfli olarak tasarlanıyor ve 15 Ekim 1937'de piyasaya sürülüyor. Bu tarihte piyasaya sürülen 5 liralık banknot Türkiye Cumhuriyeti'nin Latin harfleriyle basılan ilk kağıt banknotu olarak öne çıkıyor.
İkinci emisyon kağıt paralar sadece Türkçe Latin harfli olarak tasarlanırken, 1937 ve 1938 yıllarında yeni emisyonun 5, 10, 50 ve 100 liralıkları tedavüle giriyor.
Görüntüler vatandaşları derin bir tarih yolculuğuna çıkarırken köklü tarihimize ilişkin de detaylı bilgi sahibi olunuyor.
Haberankara.com
RSS