Gerçekleştirilen konferansta önemli açıklamalarda bulunan İlber Ortaylı, "Bir milletiz, iki devletiz, üçüncüsü yolda" ifadelerini kullandı. Kıbrıs vurgusu yapan Ortaylı, askeri ittifakının olduğunu belirten Ortaylı, bu noktada kültürel ittifakının da tamamlanması gerektiğini ifade etti.
Ankara'da gerçekleştirilen konferansın sonunda konuşmacılara teşekkür mektubu verildi. Pek çok konunun ele alındığı konferansta moderatörlüğü Yeni Türkiye Stratejik Araştırma Merkezi Tarih Enstitüsü Başkanı Prof. Dr. Kemal Çiçek üstlendi.
Yeni Türkiye Stratejik Araştırma Merkezi Tarih Enstitüsü Başkanı Prof. Dr. Kemal Çiçek'in moderatörlüğündeki ilk oturuma, tarihçi ve yazar Prof. Dr. İlber Ortaylı, Türkiye Azerbaycan Dostluk İşbirliği ve Dayanışma Vakfı Yönetim Kurulu Başkanı Prof. Dr. Aygün Attar, Milli Savunma Üniversitesi Kara Harp Okulu Dekanı Prof. Dr. İbrahim Ethem Atnur ve Marmara Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Okan Yeşilot konuşmacı olarak katıldı.
Prof. Dr. Ortaylı, Safeviler ve Osmanlı arasındaki son büyük çatışmaların 4. Murat zamanında gerçekleştiğini, Erivan Seferi'nin bugün Topkapı Sarayı'nda bir abide olarak yaşatıldığını söyledi.
"O DÖNEMDE ORAYA AZERBAYCAN DENİLMEZDİ"
Ortaylı, "Herhangi bir Fransız kitabına, bir ansiklopediye baksanız, karşınıza Erivan maddesi çıktığında, Orta Çağ Ermenistanı'na ait abidelerden çok mescitler çıkar. Yani Erivanlı, Azerbaycanlı demektir. Zaten o dönemde oraya Azerbaycan da denmezdi. Karabağ Hanlığı'nın ahalisi, tebaası anlamına gelirdi." ifadelerini kullandı.
"BİR MİLLETİZ, İKİ DEVLETİZ, ÜÇÜNCÜSÜ YOLDA"
"İrredantizm" fikrine ilişkin değerlendirmelerde de bulunan Prof. Dr. Ortaylı, şunları kaydetti:
"Bir milletiz, iki devletiz. Üçüncüsü yolda, Kıbrıs. Bu iyi bir şey çünkü biz Birleşik Devletler gibi yaşayamayız. Güya tek anayasa altında farklı hukuki sistemlerle kargaşa sürüyor. 1776 Anayasası'nı kuran sistem bugün artık işlemiyor, buna gerek yok. Biz ittihatçı anlayışla devleti dar bir coğrafyaya sıkıştıran görüşü savunamayız, bu lüzumsuz. Biz önemli bir kültürel ve ruhi birliğiz. Askeri ittifakımız var, kültürel ittifakı da tamamlamak ve davaları birleştirmek gerekir. Bu şu anda iki devlet arasında yürütülüyor. Üçüncünün hukukunu savunmak da bu iki devlete düşüyor. Bu bir dönemdir, geçecek inşallah. Ama bazı şeylerde akil olmamız lazım."
"BİR BÖLGENİN TAPUSU MEZAR TAŞLARIDIR"
Prof. Dr. İbrahim Ethem Atnur ise Rusların, Edirne ve Türkmençay antlaşmalarıyla Osmanlı ile Kafkasya-Türkistan arasına bir etnik duvar ördüğünü belirtti.
Anadolu ve İran Ermenilerinden 57 bin kişinin bugünkü Revan Hanlığı arazisine yerleştirildiğini ifade eden Atnur, "Bölgede etnik yapı değiştirildi. Erivan ve çevresine 57 bin Ermeni getirilince Müslüman nüfus, özellikle Erivan merkezinde azınlığa düşürüldü." dedi.
Gerçekleştirilen ikinci oturumda moderatörlüğü TBMM Kadın Erkek Fırsat Eşitliği Komisyonu Başkanı Çiğdem Erdoğan üstlendi. Pek çok önemli ismin konuşmacı olarak yer aldığı konferansların sonunda katılımcılara teşekkür mektubu verildi.
