M.S. 79 yılında Vezüv Yanardağı’nın patlamasıyla yanarak karbonlaşan ve 1700’lerde keşfedilen Herculaneum parşömenleri, aşırı hassas yapıları nedeniyle fiziksel olarak açılamadığı için içlerindeki metinler bugüne kadar okunamamıştı.
Bu gizemi çözebilmek için Vesuvius Challenge adlı bir yarışma organize edildi. Kentucky Üniversitesi’nden bilgisayar bilimci Brent Seales liderliğinde yürütülen proje, Silikon Vadisi’nden destek alarak yapay zeka ve makine öğrenimiyle metinlerin okunmasını amaçlıyor.
İLK KELİME: 'PORPHYRAS'
Farritor, geliştirdiği yapay zeka algoritması sayesinde parşömende ilk kelimeyi tespit etti: 'porphyras'. Bu kelime Yunanca 'mor' anlamına geliyor.
Bu önemli keşif, Farritor'a 40 bin dolarlık ödül kazandırırken, bilim insanlarına da yaklaşık 800 parşömende daha fazla metin keşfetme umudu verdi.
YAPAY ZEKA İLE ANTİK YAZILARI OKUMA
Yarışmaya katılanlar, parşömenlerin içeriğini analiz etmek için 3D X-ray taramaları kullanarak mürekkep izlerini belirlemeye çalıştı. Karbonlaşmış metinler, geleneksel yöntemlerle okunmaya çalışıldı ancak başarılı olmadı. Metinler, yapay zeka destekli görüntü işleme teknikleriyle incelendi.
Farritor’un geliştirdiği algoritma, parşömenlerin yüzeyindeki ince çatlakları analiz ederek mürekkep izlerini belirledi ve böylece ilk kelimeyi ortaya çıkardı.
BÜYÜK ÖDÜL 700 BİN DOLAR
Vesuvius Challenge yarışması devam ederken, 140 karakter uzunluğunda dört farklı metni ortaya çıkarmayı başaran araştırmacılar için 700 bin dolarlık büyük ödül sunuluyor.
Uzmanlar, bu teknoloji sayesinde yalnızca Herculaneum parşömenlerini değil, ortaçağ el yazmaları, palimpsestler ve eski Mısır mumya kılıflarında saklı metinleri de çözmeyi hedefliyor.
